Dengue, ook wel knokkelkoorts genoemd, is een tropische virusziekte die wordt overgedragen door muggen. De ziekte komt vooral voor in (sub)tropische gebieden zoals Zuidoost-Azië, Latijns-Amerika, Afrika en delen van Oceanië. Wereldwijd worden jaarlijks naar schatting 100 tot 400 miljoen mensen geïnfecteerd. Het verspreidingsgebied van de mug breidt zich steeds verder uit.

Oorzaak en overdracht

Dengue wordt veroorzaakt door het denguevirus, waarvan vier varianten (serotypes) bestaan: DENV-1, DENV-2, DENV-3 en DENV-4. Het virus wordt overgedragen door de Aedes-mug, met name de Aedes aegypti, die vooral overdag actief is. Deze mug plant zich voort in stilstaand water. Wanneer een mug een besmet persoon steekt, raakt zij geïnfecteerd. Bij een volgende steek kan ze het virus overbrengen op een ander persoon. Je kunt dengue dus niet van mens op mens krijgen; de mug is noodzakelijk voor de overdracht.

Symptomen

De symptomen van dengue ontstaan meestal 4 tot 10 dagen na een infectie. De ziekte begint vaak plotseling met:

• Hoge koorts (tot 40°C)
• Hevige hoofdpijn
• Pijn achter de ogen
• Spier-, bot- en gewrichtspijn (vandaar de naam “knokkelkoorts”)
• Misselijkheid en braken
• Huiduitslag

Bij de meeste mensen verdwijnen de symptomen na ongeveer een week. Toch kunnen sommige mensen ernstiger ziek worden, vooral bij een tweede infectie met een ander serotype van het virus. In die gevallen kan ernstige dengue ontstaan, ook wel dengue hemorragisch syndroom, met bloedingen, orgaanfalen of een gevaarlijk lage bloeddruk (dengue shock syndroom).

Diagnose en behandeling

De diagnose wordt meestal gesteld op basis van symptomen, verblijf in een risicogebied en laboratoriumtests die het virus of antistoffen aantonen. Er bestaat geen specifieke behandeling tegen dengue. De ziekte wordt symptomatisch behandeld: Voldoende rust Veel drinken om uitdroging te voorkomen Paracetamol tegen de pijn en koorts (géén ibuprofen of aspirine vanwege bloedingsrisico) Bij ernstige vormen van dengue is ziekenhuisopname noodzakelijk, soms op de intensive care.

Preventie

De belangrijkste manier om dengue te voorkomen is door muggenbeten te vermijden. Dat kan door:

• Bedekkende kleding te dragen
• Muggenwerende middelen met DEET te gebruiken
• Onder een klamboe te slapen (hoewel de mug overdag actief is)
• Stilstaand water in en rond het huis te verwijderen

Vaccinatie

Hoewel er geen specifieke behandeling bestaat voor dengue, is er wel een vaccin beschikbaar dat bescherming biedt tegen de ziekte. De ontwikkeling van een effectief denguevaccin is complex, omdat het virus vier verschillende serotypes heeft. Een vaccin moet idealiter bescherming bieden tegen alle vier om ernstige ziekte bij herinfectie te voorkomen. Er zijn twee vaccins beschikbaar tegen dengue: Dengvaxia en Qdenga. Dengvaxia wordt alleen aanbevolen voor mensen die eerder dengue hebben gehad, vanwege een verhoogd risico op ernstige ziekte bij eerste infectie na vaccinatie. Qdenga is geschikt voor zowel mensen met als zonder eerdere infectie en biedt brede bescherming tegen alle vier de serotypes. Dengvaxia vereist drie doses over 12 maanden; Qdenga twee doses met drie maanden ertussen.

Conclusie

Dengue is een ernstige, snel verspreidende ziekte zonder specifieke behandeling. Voor reizigers naar risicogebieden is het belangrijk om goed voorbereid te zijn en muggenbeten zoveel mogelijk te voorkomen. Bij klachten na een reis is het verstandig om medische hulp in te schakelen, zeker als je hoge koorts of andere symptomen van dengue hebt. Preventie blijft de sleutel in de bestrijding van deze ziekte.